SoftPOS, Ödeme Sistemleri Sektörünün En Yeni Ürünü mü?

Conor Devane, MAXSTORE Manager, PAX EMEA

Mark O'Flynn, Sales Director, PAX EMEA

"SoftPOS" konusuyla ilgili, genellikle "Tap to Phone" veya "Tap on Phone" olarak tanıtılan bu yeni teknolojinin, ödeme sistemleri sektörünü kökten değiştirebileceğini iddia eden birçok makale ve basın bülteni yayınlandı. Bu nedenle, bu blogda SoftPOS'un potansiyelini ve ödeme alışkanlıklarımızda yaratabileceği değişimleri değerlendireceğiz. PAX Teknoloji perspektifini özellikle üye işyerlerinde, sektörel manada kullanım imkanlarını vurgulayarak, artılarını ve eksilerini özetleyerek sunacağız.

PAX, SoftPOS ürününü geliştirmiş bir markadır. Bu geliştirmeyi üçüncü taraf SoftPOS sağlayıcılarından temin etmek yerine, zamanla şirket içerisinde çözüm üretmiş ve modüler bir yapı oluşturararak acquirer ve üye işyeri hizmet sağlayıcılarına sunmayı amaçlamıştır. (Nedenlerini, makalenin sonunda inceleyebileceksiniz).

2000'li yıllarda, POS terminal üreticileri sektörel olarak çeşitli satın almalar ve atılımlar yaparak pozisyonlarını güçlendirdiler. Aynı şekilde üçüncü taraf SoftPOS sağlayıcılarının da bir çoğu, çeşitli satın alınma (Exit) senaryolarıyla ya da iflas ettiklerinde muhtemelen ortadan kalkacaktır. Ödeme sistemi sağlayıcısı olmanın gereklilikleri düşünüldüğünde bu durumun yaşanma ihtimali daha net bir şekilde gözler önüne gelecektir.

Birkaç yıldır SoftPOS'un gelişimini yakından takip ediyoruz ve kart & dijital cüzdan pazarının genel boyutunun potansiyel genişlemesi bizi heyecanlandırıyor.

SoftPOS nedir?

SoftPOS, smart telefon gibi standart bir cihazın, çeşitli onaylarını almış ve anlık takip edilebilen, güvenlik kontrollerine sahip bir mobil uygulama aracılığıyla ödeme alabilen bir cihaza nasıl dönüştürülebileceğinin çözümüdür. Bu çözümle birlikte, temassız kredi/debit kartlarının veya dijital cüzdanların NFC teknolojisi kullanılarak smart telefonla ödeme alınmasını sağlayan bir yapıyı oluşturmaktadır.

Neden bu kadar ilgi duyuluyor?

Tüketiciler, dünya çapında tercih edilen bir ödeme yöntemi olan temassız ödemenin kolaylığına ve hızına büyük oranda alışmış durumda. Özellikle COVID-19 salgını sırasında, sağlık endişeleriyle birlikte işlem limitlerinin yükseltilmesi sayesinde kullanımı önemli ölçüde arttı.

Artan tüketici talebi ve insanların cüzdanlarında taşıdıkları nakit miktarının azalması nedeniyle, artık daha fazla işletme dijital ödemeleri kabul etme ihtiyacının farkında. İşletmeleri ve alışveriş yöntemlerimizi gözden geçirdiğimizde, pek çok gelişmiş ödeme sistemleri pazarında nakit ödeme, arka planda kaldı.

Bu artan ilginin bir diğer nedeni, Visa ve Mastercard'ın SoftPOS teknolojisini nakit yerine elektronik işlem kabul noktalarının sayısını artırmanın ve böylece hitap edebildikleri genel pazar boyutunu büyütmenin bir yolu olarak gördükleri için aktif olarak tanıtmasıdır.

Kullanılan sektörler, örnekler ve üye işyerleri

SoftPOS trendi büyük ölçekli işletmeler gibi marka ve sektörlerden ziyade daha çok taksi şoförleri, esnaf, festival & sokak yemeği satıcıları, bağış toplayıcıları, serbest meslek sahipleri gibi mikro iş sahiplerini hedef alan bir çözüm gibi görünüyor. Bunun en büyük sebebi, Visa ve Mastercard kabulünü destekleyen çok temel bir çözüm olması, işlerini yürütebilmeleri için yeterlilik sağlaması ve ek ödeme seçenekleri ya da gelişmiş yazılım uygulamalarına ihtiyaç duymamalarıdır.

Belki de daha büyük işlem hacimlerine sahip küçük ölçekli işletmeler (yukarıda saydığımız mikro işletmelere göre) bir gün SoftPOS'u uygulanabilir bir çözüm olarak görebilir. Ancak bunun yeni nesil Android SmartPOS terminallerinde bulunan ödeme yöntemleri ve sağladığı özellik ve çözümlere erişebilirse mümkün olacağı kanaatindeyiz. Tüm uluslararası ödeme kartlarından ödeme alma gerekliliği bir yana, ek olarak dinamik şekilde para birimi dönüştürme (DCC), ön provizyon alabilme gibi kullanışlı özelliklere erişmek isteyeceklerdir.

Daha büyük ve orta ölçekli işletmeler için ödeme alma ve sistem entegrasyon gereksinimleri çok daha büyük ve karmaşık haldedir. Ayrıca Android SmartPOS terminalleri için özel olarak hazırlanmış EPOS çözümleri, sadakat, stok kontrolü gibi gelişmiş uygulamaları kullandıklarından, bu aşamada bir SoftPOS teklifi potansiyel olarak görülmemektedir.

ABD, Kanada, Japonya, Çin, Avustralya, Singapur, Yeni Zelanda, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Birleşik Krallık dahil olmak üzere temassız limitin 100 £ veya üzerinde olduğu ülkelerde SoftPOS'un benimsenme oranları daha yüksek olabilir. Ek olarak, POS cihazları açısından yeterince terminal pozisyonlamamış ülkeler, en azından prensipte, daha düşük maliyetli olarak algıladıkları ve uzun vadede yeterince avantajlı bir çözüm olmayacak olsa dahi SoftPOS çözümlerini tercih ettikleri gözlemlenebilir.

SoftPOS çözümü neleri destekler?

Standart bir SoftPOS çözümü, bir satın alma (acquiring) platformuna bağlanabilen “white label” bir mobil uygulama aracılığı ile satış-iade işlemleri için Visa ve MasterCard kabulünü desteklemektedir. Bu akışta cihaz, bir printer’a sahip olmadığından dolayı, bilgi fişini fiziksel olarak veremez ve email veya SMS yoluyla bu bilgiyi iletir.

SoftPOS’lar, çıktığı günden bu yana bazı alanlarda gelişme gösterdiler ve daha yüksek ücretli işlemleri de kabul edebilmeleri için PIN girişini desteklemeye başladılar. Öte yandan smart telefonlar, ödeme işlemleri için gerekli olan yüksek güvenlik standartlarına sahip değillerdir ve bu sebeple veri güvenliği sağlayacak özelliklere ihtiyaç duymaktadır. Ek olarak terminal, üye işyeri, key yükleme yönetimi gibi hizmetlere de ihtiyaç duyulabilmektedir.

SoftPOS sertifikasyon süreci

PCI Güvenlik Standartları Konseyi (PCI SSC) güvenlik standartları oluşturmada sorumluluğa sahip bir uluslararası kuruluştur. Bu süreç SoftPOS için 2018’de PCI SPoC standartları ile gelişmiştir. Bu standartlar ile; bir smart telefonu, harici bir kart okuyucu (örn. mPOS dongle) ile güvenli bir şekilde eşleştirmek ve PIN girişi sağlamak için dokunmatik ekranı güvenle kullanmak, mümkün hale getirildi.

2019'da, kullanıma hazır tüketici teknolojisi (COTS) ürünlerinde kartların NFC okuyucusu tarafından okunmasına izin veren PCI CPoC standardı yayınlandı, fakat bu standart herhangi bir PIN doğrulama biçimini desteklemiyordu. PIN'e yönelik piyasa talebine yanıt olarak Visa ve Mastercard, 2021'de PIN girişinin SoftPOS ile mümkün olmasına olanak tanıyan özel programlar geliştirdi.

Kasım 2022'de yeni PCI MPoC standardı yayınlandı. Bu standart, tüm uluslararası ödeme ağları için tek bir sertifika ve sertifika modülerliği seçeneği sunuyor. PCI SSC'de Çözümlerden Sorumlu Başkan Yardımcısı Andrew Jamieson'dan Finextra tarafından yayınlanan yakın tarihli bir basın açıklamasından alıntı yapacak olursak: "Ödemelerin geleceğinin ne olacağını söylemek zor, ancak ödeme yöntemlerinin herkese uyan tek bir tip olamayacağını biliyoruz. Özel geliştirilmiş POS terminalleri için bir yer olmaya devam edecek, ancak diğer çözüm türleri için de giderek daha fazla yer açılmakta”.

Alternatiflerine göre SoftPOS'un avantajları

Özellikle yeni mikro işletmeler, mevcut smart telefonlarını ödeme alabilen bir cihaza dönüştürebilir. Bunun en büyük avantajı, ektsra bir cihaz maliyetinin olmaması ve daha hızlı şekilde ödeme almaya başlayabilmeleridir. Sezonluk işletmeler için bu muhtemelen, donanım maliyetlerini karşılamak için uzun vadeli sözleşmelerin veya minimum aylık hacimlerin gerekmeyeceği anlamına gelmektedir. Daha büyük yerleşik işletmeler için SoftPOS çözümleri, yoğun ticaret dönemlerinde yardımcı bir POS terminali gibi çalışabilir ve ek bir ödeme noktası sağlayabilir.

SPoC standardını takip eden ilk mPOS uygulamaları, artık mikro işletmelerin ayrı bir mPOS kart okuyucu taşıması ve bunu bir smart telefonun Bluetooth'u aracılığıyla eşleştirmesi gereğini ortadan kaldırarak iyileştirilebilir. Bu çözümün en büyük faydası, genellikle işletmeler için operasyonel zorluklar yaratan bir çalışma gerekliliğinin ortadan kalkması yönünde oldu.

SoftPOS'un Android SmartPOS'a göre dezavantajları

SoftPOS çözümleri, doğası gereği daha az dayanıklı ve güvenilir donanım kullanmakla birlikte Android SmartPOS ile karşılaştırıldığında, özellikle orta ve uzun vadede daha yüksek bir toplam maliyet (total cost of ownership) yaratmaktadır.

• Mimari kısıtlamalar nedeniyle işlem hızları, yeni nesil Android SmartPOS'a kıyasla belirgin şekilde daha yavaştır.
• COTS cihazlarında daha kısa pil ömrü, ciddi anlamda operasyonel zorluklar yaşatabilir.
• SoftPOS tarafından desteklenen ödeme yöntemleri ve özellikleri, Android SmartPOS ürünlerine göre daha az çeşitliliğe sahiptir.
• Çevrimdışı PIN doğrulaması, SoftPOS çözümleri tarafından desteklenememektedir.
• SoftPOS çözümleri genellikle smart telefon cihazlarında kullanıldığından, ödeme için özel olarak geliştirilmiş geleneksel POS ve Android SmartPOS terminallerinde bulunan güvenliğe ve güvenlik sertifikalarına sahip değildir.
• Küçük işletme sahipleri, öğle yemeği için dışarı çıktıklarında veya orada bulunmadıkları günlerde smart telefonlarını mağazada bırakmak istemeyeceklerdir. Dolayısıyla bu durum, SoftPOS'u tek kişi tarafından işletilen mikro işletmelerle sınırlandırmaktadır.
• Android SmartPOS terminalleri, üye işyerlerine SoftPOS'a kıyasla daha geniş ödeme seçenekleri, sistem entegrasyon olanakları ve katma değerli uygulamalar sunabilmektedir.
• Bankalar veya ödeme kuruluşları, bir smart telefon üzerinden geçen ödemeleri takip edebilmek ve güvende tutabilmek için uzun vadede birçok maliyete katlanması gerekebilir. Örneğin Android telefonlarda her yeni çıkan versiyonlara uyum sağlaması hem de uygulamanın Play Store üzerindeki denetimi ve dağıtımı gibi konuları takip etme ihtiyacı doğacaktır.

PAX perspektifi

Birkaç yıldır SoftPOS'un gelişimini yakından takip ediyoruz ve kart & dijital cüzdan pazarının genel boyutunun potansiyel genişlemesi bizi heyecanlandırıyor. Daha fazla mikro işletmenin ve belki de normal şartlarda POS terminali kullanmayı tercih etmeyecek işletmelerin eklenmesi, işlem hacimleri arttıkça ve üye işyerleri daha gelişmiş cihazlar ve özellikler aradıkça, Android SmartPOS’ların satışı için kesinlikle yeni fırsatlar yaratacaktır.

Ar-Ge ekiplerimiz, ödeme güvenliği anlayışımızı, Android deneyimimizi ve pazar lideri MAXSTORE uygulama ve terminal yönetim platformumuzu kullanarak bir SoftPOS ürünü oluşturdu. İlk etapta Kuzey Amerika pazarını hedefleyen SoftPOS çözümümüzle ve ek olarak MPoC standardının yayınlanmasıyla birlikte, SoftPOS çalışmalarımızı genişletiyor ve 2023'te PCI MPoC sertifikası almayı hedefliyoruz.

Tanıtılan SoftPOS çözümlerinin çoğu, ödeme kuruluşları veya çeşitli ödeme servisi sağlayıcıları tarafından sunulmakta. Acquirer’lar ise, mevcut zaman diliminde SoftPOS hakkında daha fazla bilgi edinmek, pazarı test etmek ve yenilikçi çizgilerini göstermek için kullanıyor. Ancak uygulama, üye işyerleri ve işlem hacimlerinin sayısı arttıkça, yüksek kullanım ücretleri ve işleme dayalı fiyatlandırma metodolojileri nedeniyle bu kuruluşlar, rekabet gücünü kaybetme riskiyle karşı karşıya. Bu sebepten dolayı servis sağlayıcıları, şirket içerisinde geliştirecekleri bir modüler yapı ile birlikte, müşterilerine daha fazla özellik sunan platform arayışına girecekler. PAX Teknoloji, tam olarak bu ihtiyacı karşılayan bir ürün sunacak.

SoftPOS'un Android SmartPOS ürünlerinin yerini alması, elbette şu aşamada beklenmeyen bir durum. İki ürün kategorisi çok farklı segment ihtiyaçlarını karşılıyor ve iki çözüm sektörel olarak aynı anda var olabilir. Android SmartPOS, smart telefon veya tablet gibi güvenli olmayan bir COTS cihazını korumaya çalışmak yerine çok daha fazla özellik ve avantaj sunmaya, işlemleri daha hızlı gerçekleştirmeye, operasyonel avantajlar sunmaya ve donanımda yerleşik olarak güvenlik sağlamaya devam edecek.

PAX Teknoloji olarak, gelişmiş ürün ve hizmetlerimizden size sağlayabileceğimiz katma değerleri sunmayı arzu etmekteyiz. Çözümlerimizi dinlemek için lütfen iletişime geçin.